وقتی باغبان درخت سیب هستیم، باید نسبت به این میوه زیبا مسئول باشیم. باید آفات درخت سیب و مشکلات آن را بشناسیم و هر آنچه در توان است، چه از نگاه علمی و یا تجربی، در همتی بی پایان در حفظ این درختان مفید بگذاریم
” من به سیبی خوشنودم، و به بوییدن یک بوته بابونه، من به یک آینه، یک بستگی پاک قناعت دارم… ”
وقتی سهراب در سطر نخست یکی از زیباترین اشعارش، در خوشنودی سیبی زندگی می کند، چگونه می توان از لطایف این میوه بهشتی چیزی نگفت؟! حیف درخت سیب نیست که با این میوه های لطیفی که به بار می نشاند، در اسارت آفات و بیماری ها بسوزد؟! دلم برای آن باغبانی می سوزد که شاهد زجر کشیده ی آفات درختان سیب است و برای درختان سیبی که جای لطافت و زیبایی میوه ای بهشتی، باید میزبان جانکاه آفاتی باشند که می شود آنها را به راحتی از میان برداشت.
وقتی باغبان درخت سیب هستیم، باید نسبت به این میوه زیبا مسئول باشیم. باید آفات و مشکلات درخت سیب را بشناسیم و هر آنچه در توان است، چه از نگاه علمی و یا تجربی، در همتی بی پایان در حفظ این درختان مفید بگذاریم. درخت سیب چیزی فراتر از این احساس زیبایی سهراب است. سیب یک میوه استراتژیک است. میوه ای که می تواند سیرکننده باشد. میوه ای که برای سلامتی انسان ها حیاتی است و می تواند منافع مالی بسیاری داشته باشد.
درخت سیب
سیب، یقینا معروف ترین و محبوب ترین میوه جهان است. میوه ای که رنگ و بوی درآمدزایی دارد. یک باغ سیب خوشحال می تواند اقتصاد پویای یک یا چند خانواده را رقم بزند. سیب پرفروش ترین میوه ایرانی است. میوه ای که باید آن را شناخت و اگر قصد باغبانی از آن را داریم، باید همراه با آگاهی کامل از آفات و بیماری های آن پیشگیری کنیم. این مقاله با قصه این پیکار حیاتی نگارش شده است، جنگ با آفات درخت سیب. برای این نبرد طولانی، بیایید اندکی خود سیب را بشناسیم و بدانیم که می خواهیم از کدام دُر گرانبها پاسداری کنیم.
سیب چگونه میوه ای است؟
درخت سیب یک درخت میوه مشهور از رده گلسرخیان است. تقریباً در هر جای دنیا می توانید شاهد پرورش این درخت باشید. چرا که میوه گوشتی و شیرین درخت سیب در نزد تمام مردمان دنیا به عنوان میوه ای مفید، خوشمزه و سیر کننده تلقی می شود. اصل ریشه درخت سیب از گونه ای با نام مالوس می آید. این مالوس را که همان سیب وحشی می گویند، منشاء آسیایی دارد و در هزاران سال پیش در همراهی با زندگی انسان ها رنگ و بوی اهلی تری به خودش گرفته است.
درخت سیب اصالتی غربی ندارد؛ اما در مهاجرت اروپایی ها تا آمریکایی ها همراه آنان به آن سرزمین های اکتشاف شده رسید و اتفاقاً با آب و هوای آن سرزمین های دور بسیار اخت گرفت. تا جاییکه در دنیای امروز، کشور آمریکا را می توان به عنوان بزرگترین تولیدکننده میوه سیب در جهان یاد کرد.
نزدیک به ۷۵۰۰ گونه گوناگون از سیب در سراسر جهان شناخته شده است، برای مصارف خوراکی، آشپزی، تولید نوشیدنی و… . به هر حال همه گونه های سیب را نمی توان به این راحتی گاز زد و خورد. ارتفاع درخت سیب در حدود ۶ الی ۱۲ متر می باشد. بسیار برگ ریز است و تراکم شاخه های زیادی دارد.
میوه درخت سیب را از جمله میوه های تابستانی یاد می کنند؛ اما خیلی هم این میوه در بطن تابستان بلوغ پیدا نمی کند. درخت سیب عموماً در اواخر تابستان تا قلب پاییز بارش را تکمیل می کند. میوه درخت سیب در نمونه های آشنای آن، غالباً در رنگ های قرمز، زرد، سبز، صورتی، و حتی حنایی وجود دارد. با این وجود درخت سیب بسیار مستعد به انواع بیماری ها و آفات گیاهی است.
از آنجا که درخت سیب در روند اقتصاد کشاورزی هر سرزمینی، نقشی کلیدی دارد و باغبانان بسیاری در هر سرزمین از پرورش درخت سیب، اقتصاد زندگی خود را می گردانند، آفات و بیماری های این درخت می تواند تبعات اقتصادی سنگینی داشته باشد. سیب می تواند نبض بازار میوه و تره بار را در دست بگیرد. فراوانی سیب می تواند قیمت دیگر میوه ها را متعادل سازد و قحطی آن جز تنش در بازار دیگر میوه ها آوردی ندارد. از این رو آفات درختان سیب، آفات دنیای کشاورزی است. به همین دلیل باید این آفات را بهتر و عمیق تر از هر زمانی بشناسیم.
آفات درخت سیب و بیماری های درخت سیب را بشناسید
- شته مومی سیب: از کشنده ترین آفات درخت سیب می توان به شته مومی سیب که گاهاً با نام شته خونی نیز یاد می شود، اشاره کرد. شته ای که حقیقتاً در جان درخت سیب خون به پا می کند. این شته از ریشه تا سرشاخه ها را گرفتار خود خواهد کرد. البته با سم پاشی های انتهای فصل زمستان و یا اوایل فصل بهار به نوعی موثر می توان آنها را از بین برد.
- کرم سفید ریشه: یک نوع حشره سوسک مانند است که اندازه آن در حدود ۲.۵ الی ۵ سانتیمتر خواهد بود. بر پشت این کرم سوسکی شکل، لکه های درشت سفید رنگ ظاهر شده است. این آفت را از روی همین لکه ها می شناسند. کرم سفید از آفات ریشه درخت سیب است. به گونه ای که در تهاجمی همگانی از ریشه درختان سیب تغذیه می کند. این تهاجم همراه با قطع شدن ریشه درخت سیب و خشک شدن ناگهانی آن همراه است. برای نابود کردن این آفت، پس از شخم زدن خاک، سطح خاک را از سم دیازنیون با درصد یک در هزار سمپاشی می کنند. پس از سمپاشی به مدت ۳ الی ۵ روز آبیاری انجام نخواهد شد. سپس همراه با یک آبیاری سبک، سم را به خورد خاک می دهند.
- کرم خراط: یک نوع آفت حشره ای است. پروانه ای درشت اندام که نوع مادری آن به مراتب بزرگتر از انواع نر می باشد. کرم خراط از جمله آفات عام در تمام درختان میوه، خصوصاً درخت سیب است. این حشره تخم های خود را در شکاف های روی پوست تنه درختان میوه می ریزد. لارو ها پس از خروج از تخم از طریق همان شکاف ها، خود را به بطن درخت رسانده و در آنجا به شکل انگل گونه زندگی می کند. این آفت در حجم بالا به سرعت تنه درخت سیب را پوک خواهد کرد. راه مقابله با این حشره از دو روش می باشد. مقابله با پروانه ای کرم خراط و در مقابل مقابله با لارو های این آفت است. برای مقابله با پروانه بزرگ این آفت می توان از تله فرمونی استفاده کرد. در سوی دیگر ماجرا با استفاده از نفوذ سمومی مانند زئوزران در داخل شکاف ها و سوراخ های درخت، لارو های این حشره را می کشند.
- سوسک شاخک بلند: یک آفت مشترک در میان تمام درختان میوه سردسیری است. سوسک شاخک بلند به رنگ سیاه جلادار است. از نوع چوب خوار است و در داخل سرشاخه ها و یا تنه های جوان درختان میوه زندگی می کند.
- شپشک واوی سیب: از جمله آفت های رایج درخت سیب است که همراه با خرطوم های بلندی که دارد، از شیره درخت در محل شاخه های جوان تغذیه می کند. شپشک واوی سیب می تواند خسارت های سنگینی به دنبال داشته باشد.
مشکلات درخت سیب
- لکه سیاه سیب Apple Scab: از جمله بیماری های درخت سیب است که مستقیماً متوجه میوه سیب خواهد بود. لکه سیاه سیب را می توان از رایج ترین بیماری های این گیاه دانست و منشاء آن یک نوع قارچ می باشد. غالبا در هوای بارانی بیشتر دیده می شود. قارچ های مولد این بیماری که در هوای بهاری هاگ های خود را در سطح زمین می گسترانند، همراه با وزش باد می توانند درختان سیب را اسیر ویژگی های آفت گونه خود کنند.
لکه سیب
- بیماری آتشک Fire Blight: آتشک یکی از بیماری ها با منشاء باکتری است که تقریباً در تمام میوه های گوشتی رایج است و کنترل آن بسیار سخت است. درختانی که مبتلا به این بیماری هستند، همراه با شکوفه های قهوه ای سوخته رنگی خواهند شد و یا آنکه رنگ برگ ها قهوه ای می شوند. این بیماری از طریق حشرات منتقل می شود. زیاده روی در کود دادن می تواند گیاه را مستعد این بیماری کند. چرا که باعث رشد هر چه سریعتر باکتری خواهد شد. برای مهار بیماری، لاجرم باید شاخه های آلوده را قطع کرد؛ اما این قطع کردن باید در فصل زمستان باشد. این عمل در فصل بهار باعث گسترش بیماری خواهد بود.
- سفیدک سطحی Powdery Mildew: از جمله بیماری های درخت سیب است که منشا قارچی دارد و به شکل توده هایی سفید رنگ در زیر برگ درخت دیده می شود. این قارچ می تواند برگ های درخت سیب را پژمرده کند. در نتیجه مسیر تکامل درخت سیب با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
- سوسک Plum Curculio: یک سوسک بلند ¼ اینچ است که در سیب تونل می سازد و جای زخمی به شکل هلال را نشان می دهد. برای دفع آن شما می توانید با پاشیدن فسفات، درست پس از ریزش گلبرگ و سپس دوباره ۱۰ روز بعد اقدام کنید. بهتر است هنگام فعال شدن زنبور ها اسپری نکنید. همچنین برای کاهش تدریجی آلودگی، میوه های ریخته شده از درخت سیب را از بین ببرید.
- مگس اپل Apple Fly: مگس اپل، تخم خود را در ماه ژوئن می گذارد. پس از تخم گذاری، لارو ها داخل سیب ها رفته و از گوشت آن تغذیه می کنند. راه دفع این آفت استفاده از تله های چسبنده می باشد. دو تله برای درختان با قد کمتر از ۴ متر و شش تله برای آنهایی که بزرگتر هستند نیاز است.
منابع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Apple
Keeping Pests Out Of Apple Trees: Common Insect Pests Affecting Apples
https://www.gardenfocused.co.uk/fruitarticles/apples/pest-disease.php
