اندازه و شکل گیاهان در انتخاب آن اهمیت دارد. گیاه کوچک و خپله وقتی در کنار دیوار بلند و لخت قرار گیرد، نامناسب جلوه می کند و همین طور گیاه بلند درخت مانند در پشت پنجره ای باریک، به نظر می رسد که هر لحظه ممکن است فرو افتد. این موضوع را هم به یاد داشته باشیم که ممکن است یک گیاه گلدانی جوان مثلا دراستا یا فیکوس بخریم اما بعد از چند فصل رشد به اندازه قد انسان برسد شش اندازه گیاه وجود دارد و تقریبا همه گیاهان خانگی به یک یا دو اندازه گفته شده در این صفحه نزدیک هستند.اما موارد مرزی نیز وجود دارد و شکل بعضی از گیاهان با گذشت زمان از حالتی به حالت دیگر تغییر می کند.
گیاهان علفی (گندمی)
این گیاهان برگ های باریک و دراز دارند و عادت رشد آنها مانند علف های صحرائی است.از این نوع گیاهان تعداد کمی به صورت گیاهان خانگی عرض می شود، زیرا شکل برگ آنها معمولا هیچ گاه برای دکوراسیون داخلی مطلوب نبوده .چندین نوع گیاه علفی جزء گیاهان خانگی فهرست شده اند اما چندان از آنها استفاده نمی شود.
گیاهان علفی (گندمی) برگ پهن نسبت به گیهان علفی برگ باریک معمول ترند .سجافی(گندمی) یکی از گیاهان برگی خانگی است که بیشترین گستردگی را دارد. چندین گیاه گلدار نیز مانند آن برگهایی این چنینی دارند.
گیاهان پرپشت:
گیاهان پرپشت مجموعه گشترده از واریته هایی هستند که به هیچ دسته دیگر شباهت ندارند. شکل کلی آنها اینگونه هست که چندین ساقه از خاک بیرون می آیند ئ الگوی رشدشان نه مشخصا عمودی است و نه افقی.این گیاهان ممکن است کوچک و به هم فشرده باشند مانند پیرومیا یا بلند و بوته ای مثل شمشاد ژاپنی.بعضی از گیاهان بطور طبیعی بوته ای هستند و شاخ های جانبی تولید می کنند، بعضی دیگر را باید سر شاخه بری کرد تا به بوته ای تبدیل شوند.در بخش روش نگهداری در مورد هر گیاه پر پرشت ضرورت سر شاخه بری برای آن گیاه خاص نیز اضافه شده است.
گیاهان راست:
گیاهان راست ساقه ای تولید میکنند که مشخصات به حالت عمودی رشد میک ند.ارتفاع این گیاهان از ۲ سانتی متر تاا ۳ متر متغیر است.گیاهان راست با اندازه متوسط ازاجازی ترکییبی مهم مجموعه گیاهان خانگی هستند و با قد بلند خود تاثیر رشد افقی گیاهان طوقه ای ،رونده، و گیاهان پرپشت کوتاه قدر را جبران می کنند.گیاهان راست و بلند را اغلب به صورت نمونه تکی در نقاط کانونی قرار می دهند
گیاهان ستونی:
این گیاهان ساقه های عمودی ضخیم دارند ممکن است برگدار یا بی برگ باشند که در این حالت از زیبائی آنها کاسته نمی شوند.بسیاری از کاکتوس ها و بعضی از گیاهان گوشتی این عادت رشد را دارند
الف: درختان گروه مهمی از گیاهان خانگی هستند و هر جا باشند منظره ای تماشائی به وجود می آورند و در بسیاری از مجموعه ها گل سر سبد شمرده می شوند.همه درختان، شکل کلی واحدی دارند: یک شاخه مرکزی منشعب یا غیر منشعب دارای برگ با دمبرگ های کوتاه.بعضی از این درختان کاملا کوچکند مثل کرچک هندی جوان یا گیاه گوشتی(آبدار)مینیاتوری، بعضی دیگر تا آنجا رشد می کنند که به سقف می رسند.
ب:نخل های دروغین ساقه این گیاهان با دنباله های دراز قاعده ای برگ ها پوشیده است.این گیاهان وقتی بزرگ می شوند فقط بخش بالائی شان برگردار است و به ظاهر مثل نخل می شوند. نخل های دروغین بزرگ را معمولا در بخش های همگانی مجمتع های ساختمانی قرار می دهند.
گیاهان بالا رونده و آویزی:
گیاهان بالا رونده و آویزی ساقه هایی دارند که پس از رسیدن به حد بلوغ ، باید تکیه گاه داشته باشند تا بالا روند و گرنه به سمت پائین و اطراف گلدان آویزان می شوند.بسیاری از گیاهان را می توان به هر دو صورت پرورش داد.اگر به صورت بالا رونده نگهداری شوند آنها را روی نی، نخ، داربست، سیم، قلاب، یا تکیه گاه های عمومی پرورش می دهند، این گیاهان را میتوان در گلدان های متصل به دیوار یا چارچوب پنجره ها رویاند.همچنین میتوان آنها راروی تکیه گاههای محکم پرورش داد و بعنوان جداکننده اتاق ها از آنها استفاده کرد.
بالا رونده ها همواره به سمت بالا رشد می کنند.واریته های پیچنده را به گونه های تربیت می کنند که به دور تکیه گاه خود بپیچند.واریته های که به پیچک یا اندام های پیچنده تولید میکنند،باید با فاصله به تکیه گاه وصل شوند.اگر تکیه گاهی نباشد که پیچک گیاه به آن گیر کند، ساقه های گیاه به هم گره میخورند.واریته هایی که ریشه هوایی تولید میکنند بهتر است روی قطعات خزه رویانده شوند.
گیاهان رونده/آویزی برای نگهداری در خانه، گیاهانی بسیار مناسب هستند.تعداد زیادی از گیاهان معمول و موجوددر خانه ها به این گروه تعلق دارند .وقتی آنهه را به عنوان گیاه بالاورنده برویانید، بهتر آن است که همه ساقه های آنها به یک سیم وصل نشونداگر ساقه ها روی داربست یا روی تکیه گاه پخش شوند خوش منظره تر خواهد شد.اگر از آنها بعنوان گیاه آویزی استفاده مکنیم ضورت دارد نوک ساقه ها را ببریم تا از رشد نامنظم ان جلوگیری شود
گیاهان آویزی هموراه به صورت آویزان رشد می کنند.ساقه های دارند که رو به پایین آویزان است.همچنین به حالت رونده نیز دیده می شود که در این حالت ساقه هایشان به صورت افقی بر سطح زمین رشد میکند.بسیاری از این گیاهان شاخ و برگ های جالب توجه یا گل های گل های جذاب دارند و زمانی که در سبد آویزان رشد کنند یا روی چهارپایه بلند گذاشته شوند، بهترین حالت را دارند.
گیاهان روزت(بیساگ، طوقه برگی) :برگ های گیاهان روزت(بیساگ) دایره وار به صورت دسته ای در اطراف نقطه رویش گیاه رشد می کنند.بیشتر گیاهان روزت (بیساگ) کوتاهند و با گیاهان پرپشت و بلند ترکیب خوبی بوجود می آورند چه در گلدان یا در باغچه کوچک داخل اتاق
گیاهان روزت(بیساگ)مسطح برگ های بزرگی دارند که کم و بیش به صورت افقی قرار می گیرند و به شکل روزت(طوقه ای) نافشرده ای را بوجود می اورند.تعدادی از گیاهان گلده ، این گونه رشد می کنند.
گیاهان روزت(طوقه برگی) گوشتی آبدار برگ هایی گوشتی دارند در چند ردیف و اغلب به هم فشرده که تا حدودی افقی یا کمی به طرف بالا قرار گرفته اند.در بیابان(زیستگاه طبیعی این گیاهان)، ایت آرایش برگی به حفظ رطوبت در گیاه کمک می کند.
گیاهان روزت(بیساگ) قیفی در میان گیاهان خانواده آناناس سانان (BROMELIADS) دیده می شوند.بخش پائینی برگ های تسمه مانند این گیاهان طوری است که استوانه ای تو خالی به وجود میآورد.در این استوانه ، آب باران جمع می شوند.در نواحی گرمسیری که زیستگاه طبیعی این گیاهان است این آب اهمیت دارد.گیاهان این خانواده معمولا بزرگ اند و برگ هایشان به اطراف پراکنده هست.
گیاهان توپی:
گیاهان توپی بی برگ و کاملا گرد هستند .این گیاهان همگی از کاکتوس ها هستند و سطح ساقه آنها ممکن است صاف و یا پوشیده از تار یا خار باشد.